معنای حروف الفباء در حدیثی از امام علی علیه السلام

حضرت حسین بن على (علیه السلام) فرمودند :

یکى از یهودیان به خدمت رسول خدا (صلی الله وعلیه وآله و سلم)  آمد و امیر المؤمنین على بن ابى طالب (علیه السلام) نیز در نزد آن حضرت بودند ، آن یهودی از رسول خدا (صلی الله وعلیه وآله و سلم) پرسیدند : که حروف هجائیه (الفبا) چه فایده ای دارند ؟

 

رسول خدا (صلی الله وعلیه وآله و سلم)  به على(علیه السلام) فرمودند : که علی (علیه السلام) جان جواب او را بده و در حقشان این چنین دعا نمودند : که بار خدایا علی(علیه السلام) را موفق نما و در کارش محکم و استوار گردان ، ‌پس على بن ابى طالب (علیه السلام) فرمودند : که هیچ حرفى از حروف الفباء نیست مگر آنکه ، آن نامى از نامهاى خداوند بلند مرتبه است ، سپس فرمودند :......

 (مراجعه شود به ادامه مطلب)

 اما الف‏ اللَّهُ است که هیچ خدائى جز او  نیست و او زنده و قیوم است ،

 اما باء باقى است بعد از نابودی خلق خویش و

 اما تاء توّاب است یعنی توبه پذیری است که توبه بندگانش را می پذیرد و

اما ثاء ثابتى است که موجود است یعنی همان آیه که‏ یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا خداوند کسانی را که ایمان آوردند در زندگی دنیا به سخن ثابت برقرار می کند و

اما جیم جلّّّ ثناؤه و تقدست اسماؤه یعنى ستایشش بسیار بزرگ و نامهایش پاک و پاکیزه است و

اما حاء حقى است که حىّ و حلیم است یعنى خداوندی بر حق و زنده و بردبار و

اما خاء خبیر و آگاهست به آنچه بندگان می کنند و

 اما دال دیّّان و پاداش دهنده روز جزا است و

 اما ذال‏ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ‏ است که صاحب جلال و اکرام است و

 اما راء رئوف و مهربانست به بندگان خویش و

اما زاء زینت و آرامش معبودین است و

اما سین سمیع و بصیر است یعنى شنواى بینا و

اما شین شاکر است که بندگان مؤمن خود را شکر می کند یعنى جزاى شکر می دهد و

 اما صاد صادق است در وعده و وعید خویش و

 اما ضاد ضار و نافع است یعنى زیان رساننده و نفع بخشنده و

اما طاء طاهر و مطهّر است یعنى پاک و پاک گردانیده شده و

اما ظاء ظاهر و هویدا است که آشکارکننده آیات خود است و

 اما عین عالم و دانا است به بندگان خویش و

 اما غین غیاث المستغیثین و فریادرس فریاد خواهانست از همه آفریدگانش و

 اما فاء فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى‏ شکافنده دانه و هسته خرما است و

 اما قاف قادر و توانا است بر همه آفریدگانش و

اما کاف کافى و کفایت کننده ای است که کسى او را همتا نبوده و نخواهد بود و نه زاده و نه زاییده شده است و

 اما لام لطیف و صاحب لطف به بندگانش است و

 اما میم مالک الملک و خداوند مملکت و پادشاهى است

 اما نون نور و روشنى آسمانها از نور عرش او است و

 اما واو واحد و یکتاییست که یگانه صمد است نه زاده و نه زاییده شده است و

 اما هاء هادى و راهنما براى خلقش است و

اما ((لام الف))‏ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ وحده لا شریک له یعنی خدایی جز خدای واحد و بی شریک نیست و

 اما یاء ید و دست خدا است که بر سر خلق خود گشوده ؛

 

 پس رسول خدا صلی الله وعلیه وآله و سلم فرمودند : که این همان سخنی  است که خداوند بلند مرتبه براى خود پسندیده از همه آفریدگانش(یعنی همه باید اینگونه که علی بن ابیطالب(علیه السلام) حروف الفباء را تفسیر فرمودند بپذیرند ) پس از آن ، یهودى مسلمان شد.

التوحید (للصدوق) ؛ ؛ ص234

متن عربی روایت :

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمُقْرِئُ الْحَاکِمُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْمُقْرِئُ الْجُرْجَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَکْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَوْصِلِیُّ بِبَغْدَادَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَاصِمٍ الطَّرِیفِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو زَیْدٍ عَیَّاشُ بْنُ یَزِیدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْکَحَّالُ مَوْلَى زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ أَخْبَرَنِی أَبِی یَزِیدُ بْنُ الْحَسَنِ قَالَ حَدَّثَنِی مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ‏ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ: جَاءَ یَهُودِیٌّ إِلَى النَّبِیِّ ص وَ عِنْدَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ع فَقَالَ لَهُ مَا الْفَائِدَةُ فِی حُرُوفِ الْهِجَاءِ  فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِعَلِیٍّ ع أَجِبْهُ وَ قَالَ اللَّهُمَّ وَفِّقْهُ وَ سَدِّدْهُ فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ع مَا مِنْ حَرْفٍ إِلَّا وَ هُوَ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ قَالَ أَمَّا الْأَلْفُ فَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ‏ وَ أَمَّا الْبَاءُ فَالْبَاقِی بَعْدَ فَنَاءِ خَلْقِهِ وَ أَمَّا التَّاءُ فَالتَّوَّابُ‏ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ‏ وَ أَمَّا الثَّاءُ فَالثَّابِتُ الْکَائِنُ- یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا الْآیَةَ وَ أَمَّا الْجِیمُ فَجَلَّ ثَنَاؤُهُ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ وَ أَمَّا الْحَاءُ فَحَقٌّ حَیٌّ حَلِیمٌ وَ أَمَّا الْخَاءُ فَخَبِیرٌ بِمَا یَعْمَلُ الْعِبَادُ وَ أَمَّا الدَّالُ فَدَیَّانٌ یَوْمَ الدِّینِ وَ أَمَّا الذَّالُ فَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ‏ وَ أَمَّا الرَّاءُ فَرَءُوفٌ بِعِبَادِهِ وَ أَمَّا الزَّایُ فَزَیْنُ الْمَعْبُودِینَ وَ أَمَّا السِّینُ فَالسَّمِیعُ الْبَصِیرُ وَ أَمَّا الشِّینُ فَالشَّاکِرُ لِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَمَّا الصَّادُ فَصَادِقٌ فِی وَعْدِهِ وَ وَعِیدِهِ وَ أَمَّا الضَّادُ فَالضَّارُّ النَّافِعُ وَ أَمَّا الطَّاءُ فَالطَّاهِرُ الْمُطَهِّرُ وَ أَمَّا الظَّاءُ فَالظَّاهِرُ الْمُظْهِرُ لِآیَاتِهِ وَ أَمَّا الْعَیْنُ فَعَالِمٌ بِعِبَادِهِ وَ أَمَّا الْغَیْنُ فَغِیَاثُ الْمُسْتَغِیثِینَ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِهِ وَ أَمَّا الْفَاءُ فَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى‏ وَ أَمَّا الْقَافُ فَقَادِرٌ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِهِ وَ أَمَّا الْکَافُ فَالْکَافِی الَّذِی‏ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ وَ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ أَمَّا اللَّامُ فَ لَطِیفٌ بِعِبادِهِ‏ وَ أَمَّا الْمِیمُ فَمالِکُ الْمُلْکِ وَ أَمَّا النُّونُ فَنُورُ السَّمَاوَاتِ مِنْ نُورِ عَرْشِهِ وَ أَمَّا الْوَاوُ فَوَاحِدٌ أَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ أَمَّا الْهَاءُ فَهَادٍ لِخَلْقِهِ وَ أَمَّا اللَّامُ أَلِفٌ فَلَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ‏ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَمَّا الْیَاءُ فَیَدُ اللَّهِ بَاسِطَةٌ عَلَى خَلْقِهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص هَذَا هُوَ الْقَوْلُ الَّذِی رَضِیَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِنَفْسِهِ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِهِ فَأَسْلَمَ الْیَهُودِیُّ.