عمر شناسی (بخش دوم)
دستمال خلیفه ، کف پایش می باشد و از زیاد حمام کردن اکراه دارد !
نویسنده : مقداد علوی
مبحث بیان مطاعن دشمنان اهل بیت علیهم السلام از جمله مواردی است که علمای عظام شیعه در بیان آنها سعی بلیغ داشته و کتب شیعه مملو از این امور می باشد همانند...
بسم الله الرحمن الرحیم
مبحث بیان مطاعن دشمنان اهل بیت علیهم السلام از جمله مواردی است که علمای عظام شیعه در بیان آنها سعی بلیغ داشته و کتب شیعه مملو از این امور می باشد همانند برخی از کتب مرحوم علامه حلی اعلی الله مقامه الشریف که مبحث مطاعن را در کتبشان ( منهاج الکرامه ،نهج الحق و کشف الصدق و الخ ) مطرح کرده اند و افرادی همچون مرحوم سید محمد قلی کنتوری – والد صاحب عبقات الانوار – در کتاب قیّم و وزین " تشیید المطاعن لکشف الضغائن " که الحق کتاب مفیدی است و همچنین تلاشهای قوی مرحوم علامه امینی در " الغدیر " و دیگر کتب ایشان ( نوادر الاثر فی علم عمر و غیره ) که در برخی امور حق مطلب را ادا کرده اند و همچنین بسیاری از علمای دیگر همانند مرحوم سید شرف الدین عاملی و مرحوم سلطان الواعظین و مرحوم مظفر و مرحوم علامه عسکری و الخ .
ما نیز به تبع این بزرگان قصد داریم تا سلسله مطالبی را در باب مطاعن و شناسایی شخصیت های برخی افراد معلوم الحال بیان کرده تا قدمی دیگر در شناسایی اعمال و رفتار و کردار این افراد برداشته و بسیاری از حقایق مخفی در کتب مخالفان را هویدا کرده تا مشخص شود که دشمنان اهل بیت علیهم السلام دارای چه شان و شخصیتی بوده اند .
سلسله مباحث عُمَر شناسی :
دستمال خلیفه ، کف پایش می باشد و از زیاد حمام کردن اکراه دارد !
از جمله ویژگی های معروف عمر بن خطاب همانا زهد او می باشد که پیروان وی برای پرزنگ کردن اشتباهات او ، این اعمال وی را نشان از زهد او می دانند !
یکی از مصادیق زهد او عمر بن خطاب ، بهداشت شخصی او می باشد .
این زاهد وارسته (!) آنچنان تمیز بوده و آنچنان جانشین بر حق (!) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بوده است که دقیقا بر اساس سیره نبوی در نظافت و بهداشت عمل می کرده است . البته آن پیامبری که بخاری و مسلم و دیگر محدثین صادق (!) برای مردم شناسانده اند !
پیامبری که ایستاده ادرار می کرد و عمر نیز به تبع او چنین می نمود !
پیامبری که بعد از قضای حاجت ، غذا می خورد بدون اینکه دستش را بشوید !
در برخی امور نیز عمر بن خطاب دارای سنن جدیده بود و یکی از این سنتهای جدیدش عدم رعایت بهداشت بود .
او معتقد بود که شستن دستها قبل از غذا نشانه نازپرودگی ایرانی می باشد و لذا بعد از خوردن غذا ، دستش را با کف پایش تمیز می کرد . در برخی مواقع نیز دستش را با کف کفشش تمیز می کرد و حکیمانه نیز از مهمانان خودش می خواست تا دستان خودشان را با " ما تحت " خود تمیز کنند .
مالک بن انس صراحت داشت که شستن دستها قبل از غذا از کارهای عجم ها ( ایرانیان ) می باشد و لذا آن را رد می کرد .
وأنکر مالک غسل الیدین قبل الطعام ، وقال إنه من فعل الأعاجم ، وبه قال الثورى . وقال البهرى : لا نحفظ ذلک عن النبى ولا عن أصحابه .
مالک شستن دستها قبل از غذا را رد می کرد و می گفت : این عمل از کارهای ایرانیان است . ثوری نیز این عقیده را داشت و بهری گفته است : چنین عملی ( شستن دستها قبل از غذا ) از پیامبر و هیچ یک از صحابه به ما نرسیده است .
شرح صحیح البخاری ، ج 9 ص 505 ، اسم المؤلف: أبو الحسن علی بن خلف بن عبد الملک بن بطال البکری القرطبی الوفاة: 449هـ ، دار النشر : مکتبة الرشد - السعودیة / الریاض - 1423هـ - 2003م ، الطبعة : الثانیة ، تحقیق : أبو تمیم یاسر بن إبراهیم
( البته ما اصلا کاری نداریم که ابن قدامه در المغنی – کتاب الولیمه – آداب الطعام ، فصلی باز می کند به نام : یُسْتَحَبُّ غَسْلُ الْیَدَیْنِ قَبْلَ الطَّعَامِ وَبَعْدَهُ )
ولی این سخن مالک نیز ریشه در کلام عمر بن خطاب دارد زیرا مالک از عمر بن خطاب چنین نقل می کند :
ایاکم و هذا التنعم و امر الاعاجم و اکره غسل الیدین قبل الطعام و اراه من فعل العجم .
از خوش گذارنی و کارهای عجم ( ایرانیان ) بپرهیزید ! من از اینکه پیش از غذا دست ها را بشویند اکراه دارم و معتقدم که این عمل کار عجم است .
الجامع فی السنن و الآداب و المغازی و التاریخ ، ص 222 ، اسم المؤلف: ابو محمد عبدالله بن ابی زید قَیروانی الوفاة: 386هـ ، دار النشر : المکتیه العتیقه – تونس 1403هـ - 1983م ، الطبعة : الثانیة ، تحقیق : محمد ابوالآجفان – عثمان بطّیخ
قاضی عیاض نیز گفتگوی میان مالک بن انس و عبدالملک بن صالح ( امیر مدینه ) را چنین نقل می کند :
وروى أن مالکاً دخل على عبد الملک بن صالح أمیر المدینة فجلس ساعة ثم دعا بالطعام والوضوء فقال ابتدئ أولاً بأبی عبد الله . فقال له مالک إن أبا عبد الله یعنی نفسه لا یغسل یده . فقال لم ؟ قال لیس هذا هو الذی أدرکت علیه أهل العلم ببلدنا إنما هو من زی الأعاجم وقد نهى عمر عن أمر الأعاجم
روایت شده است که مالک بر عبدالملک بن صالح – امیر مدینه – وارد شد و ساعتی نشست . سپس غذا و آب برای وضو و شستشو خواست . عبدالملک گفت : ای ابی عبدالله شما اول شروع کن .
مالک به او گفت : اباعبدالله ( یعنی خودش ) دستش را نمی شوید .
عبدالملک سوال کرد : چرا ؟
مالک گفت : این کاری نیست که اهل علم سرزمین ما بدان عمل نمایند بلکه این عمل از کارهای ایرانیان است و عمر از انجام کار ایرانیان نهی کرده است .
ترتیب المدارک وتقریب المسالک لمعرفة أعلام مذهب مالک ، ج 1 ص 113 ،اسم المؤلف: أبو الفضل عیاض بن موسى الیحصبی الأندلسی الوفاة: 544هـ ، دار النشر : دار الکتب العلمیة - بیروت / لبنان - 1418هـ - 1998م ، الطبعة : الاولى ، تحقیق : محمد سالم هاشم
آری ! این است سیره عمر بن خطاب در بهداشت !
خود مالک بن انس در ادامه کلامش به عبدالملک چنین یادآوری می کند :
عمر إذا أکل مسح یده بباطن قدمه
عمر هر وقت غذا می خورد ، دستش را با کف پایش پاک می کرد .
ترتیب المدارک وتقریب المسالک لمعرفة أعلام مذهب مالک ، ج 1 ص 113 ،اسم المؤلف: أبو الفضل عیاض بن موسى الیحصبی الأندلسی الوفاة: 544هـ ، دار النشر : دار الکتب العلمیة - بیروت / لبنان - 1418هـ - 1998م ، الطبعة : الاولى ، تحقیق : محمد سالم هاشم
و در جای دیگر از قول مالک چنین آمده است :
قال مالک : .... و قد تمندل عمر بباطن قدمه
مالک گفت : .... دستش را با کف پایش پاک می کرد .
الجامع فی السنن و الآداب و المغازی و التاریخ ، ص 221 ، اسم المؤلف: ابو محمد عبدالله بن ابی زید قَیروانی الوفاة: 386هـ ، دار النشر : المکتیه العتیقه – تونس 1403هـ - 1983م ، الطبعة : الثانیة ، تحقیق : محمد ابوالآجفان – عثمان بطّیخ
در جایی آمده است :
عن السائب بن یزید قال ربما تعشیت عند عمر بن الخطاب فیأکل الخبز واللحم ثم یمسح یده على قدمه ثم یقول هذا مندیل عمر وآل عمر
سائب بن یزید می گوید : من گاهی با عمر بن خطاب شام می خوردم . او نان و گوشت می خورد و بعد ( از غذا ) دستش را با کف پایش تمیز می کرد و ( با اشاره به پایش ) می گفت : این دستمال عمر و آل عمر است !
الطبقات الکبرى ، ج 3 ص 318 ،اسم المؤلف: محمد بن سعد بن منیع أبو عبدالله البصری الزهری الوفاة: 230 ، دار النشر : دار صادر - بیروت
حیاة الصحابه ، ج 2 ص 320 ،اسم المؤلف: محمد یوسف بن محمد الیاس الکاندهلوی الوفاة: 1335هـ ، دار النشر : دار الکتب العلمیة/ بیروت
شاید بر همین اساس بوده که مالک می گفته است :
مندیل عمر بطن قدمیه
دستمال عمر ، کف پایش بود
شرح صحیح البخاری ، ج 9 ص 506 ، اسم المؤلف: أبو الحسن علی بن خلف بن عبد الملک بن بطال البکری القرطبی الوفاة: 449هـ ، دار النشر : مکتبة الرشد - السعودیة / الریاض - 1423هـ - 2003م ، الطبعة : الثانیة ، تحقیق : أبو تمیم یاسر بن إبراهیم
البته کار به همین جا پایان نمی یابد زیرا در برخی اوقات عمر بن خطاب دست به کفش می شده است و از او برای پاک کردن دستهایش استفاده می کرده است :
بن عبید الله بن عاصم أن عمر کان یمسح بنعلیه ویقول إن منادیل آل عمر نعالهم
عبیدالله بن عاصم می گوید : عمر به کفشهای خود دست می کشید می گفت : دستمال آل عمر کفشهایشان می باشد .
الطبقات الکبرى ، ج 3 ص 318 ،اسم المؤلف: محمد بن سعد بن منیع أبو عبدالله البصری الزهری الوفاة: 230 ، دار النشر : دار صادر - بیروت
أنساب الأشراف ، ج 3 ص 425 ،اسم المؤلف: أحمد بن یحیى بن جابر البلاذری (المتوفى : 279هـ) الوفاة: 279 ، دار النشر :
برخی نیز از کارهای او تعجب می کردند و از او سوال می کردند که آیا دستت را نمی شویی ؟ و عمر جواب می داده است : من با دست راست خود غذا می خوردم و با دست چپ خود ، استنجاء ( طهارت ) می کنم .
عن هشام عن أبیه قال خرج عمر بن الخطاب من الخلاء وأتی بطعام فقالوا ندعوا بوضوء فقال إنما آکل بیمینی وأستطیب بشمالی فأکل ولم یمس ماء
هشام از پدرش نقل می کند که عمر از خلاء ( قضای حاجت ) بیرون شد و شروع کرد به غذا خوردن .
به او گفتند : آب برای شستن بیاوریم ؟
عمر جواب داد : من با دست راستم غذا می خورم و با دست چپم استنجاء میکنم ( خودم را می شویم ) .
پس شروع کرد به غذا خوردن و دستش را نشست .
الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار ، ج 5 ص 134 رقم 24462 ،اسم المؤلف: أبو بکر عبد الله بن محمد بن أبی شیبة الکوفی الوفاة: 235 ، دار النشر : مکتبة الرشد - الریاض - 1409 ، الطبعة : الأولى ، تحقیق : کمال یوسف الحوت
المسند ، ج 1 ص 225 رقم 479 ،اسم المؤلف: عبدالله بن الزبیر أبو بکر الحمیدی الوفاة: 219 ، دار النشر : دار الکتب العلمیة , مکتبة المتنبی - بیروت , القاهرة ، تحقیق : حبیب الرحمن الأعظمی
گویا بر همین سیره بوده است که وقتی برای عمر مهمان می آمد و بعد از غذا خوردن می خواست دستش را تمیز کند ، میزبانش – عمر بن خطاب – خیلی حکیمانه می فرمود که دستت را با " ما تحت " خود پاک کن !
ثنا ثابت قَالَ : أَکَلَ الْجَارُودُ عِنْدَ عُمَرَ بنَ الْخَطَّابِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ ، فَلَمَّا فَرَغَ قَالَ : یَا جَارِیَةُ هَلُمی الدستارَ یَعْنِی المِنْدِیلَ یَمسَحُ یَدَهُ فَقَالَ عُمَرُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ : امْسَحْ یَدَکَ بِإِسْتِکَ أَو ذَرْ
ثابت می گوید : جارود ( عبدی ) نزد عمر غذا خورد . بعد از اتمام غذا گفت : ای کنیز ! دستمالی بیاور ( تا دستش را پاک کند ) . yellow">پس عمر گفت : دست خود را با ما تحت خود پاک کن و یا ( اصلا تمیز نکن ) و به حال خودش واگذار .
دینوری بعد از نقل این روایت می گوید : اسناده صحیح الی ثابت (سند این روایت تا ثابت ، صحیح است)
عیون الأخبار ، ص 351 ، اسم المؤلف: أبو محمد عبد الله بن مسلم بن قتیبة الدینوری (المتوفى : 276هـ) الوفاة: 276 ، دار النشر :
المجالسة وجواهر العلم ، ص 98 ،اسم المؤلف: أبو بکر أحمد بن مروان بن محمد الدینوری القاضی المالکی الوفاة: 333هـ ، دار النشر : دار ابن حزم - لبنان/ بیروت - 1423هـ - 2002م ، الطبعة : الأولى
ربیع الأبرار ، ج 1 ص 260 ،اسم المؤلف: أبو القاسم محمود بن عمرو بن أحمد، الزمخشری جار الله (المتوفى : 538هـ) الوفاة: 538 ، دار النشر :
حیاة الصحابه ، ج 2 ص 320 ،اسم المؤلف: محمد یوسف بن محمد الیاس الکاندهلوی الوفاة: 1335هـ ، دار النشر : دار الکتب العلمیة/ بیروت
لذا بخاطر همین رعایت بهداشت توسط خلیفه دوم است که او از کثرت حمام اکراه دارد و تمیز نمودن موهای زائد بدنش را نشانه آسایش می دانست !!!
أن عمر رضی الله عنه قال إیاکم وکثرة الحمام ، وکثرة طلی النورة ، والتوطی على الفرش فإن عباد الله لیسوا بالمتنعمین
عمر بن خطاب می گفت : از زیاد به حمام رفتن و زیاد نوره ( داروی نظافت ) زدن و نشستن بر فرش ها بپرهیزید زیرا بندگان خدا (!) متنعم نیستند !
الزهد ، ج 1 ص 263 ،اسم المؤلف: عبد الله بن المبارک بن واضح المرزوی أبو عبد الله الوفاة: 181 ، دار النشر : دار الکتب العلمیة - بیروت ، تحقیق : حبیب الرحمن الأعظمی
و ابن کثیر نیز صراحت دارد که هر کس چنین نمی کرد ، عمر بن خطاب بر او سخت می گرفت و او را زجر می کرد :
فقد زجر امیرالمومنین عن ذلک
امیرالمومنین (!) هر کس چنین نمی کرد را زجر ( عقاب ) می کرد
الآداب والأحکام المتعلقة بدخول الحمام ، ص 36 ،اسم المؤلف: أبو الفداء الحافظ عماد الدین إسماعیل بن کثیر الدمشقی الوفاة: 774 هـ ، دار النشر : دار الوطن للنشر - الریاض - 1418هـ -1997م ، الطبعة : الأولى ، تحقیق : سامی بن محمد بن جادالله
و البته خلیفه عالم بدون عمل نبوده و این دوری او از امری که ممدوح رسول الله صلی الله علیه و آله ( به اعتراف عایشه ) می باشد نیز به صراحت کراهت داشت :
وأخرج الإمام أحمد عن عائشة رضى الله عنها أنها قالت أطلى رسول الله e بالنورة فلما فرغ منها قال یا معشر المسلمین علیکم بالنورة فإنها طیبة وطهوره وإن الله تعالى یذهب بها عنکم أوساخکم وأشعارکم أى فهو من نعیم الدنیا ومن ثم کرهه عمر رضى الله عنه
احمد بن حنبل از عایشه نقل می کند که گفت : رسول خدا صلی الله علیه و آله به خود نوره زد و پس از اتمام آن کار گفت : ای مسلمانان ! از نوره استفاده کنید چرا که هم بوی خوبی دارد و هم پاک می کند . خداوند متعال بوسیله آن ، آلودگی ها و موهای زائد شما را زایل می نماید . نوره از خوشی های دنیاست .
عمر به این خاطر (که نوره از خوشی های دنیاست ) از نوره خوشش نمی آمد !
انسان العیون فی سیرة الأمین المأمون ، ج 2 ص 754 ،اسم المؤلف: علی بن برهان الدین الحلبی الوفاة: 1044 ، دار النشر : دار المعرفة - بیروت – 1400
سیوطی نیز صراحت دارد :
نعم ثبت عن عمر بن الخطاب أنه کان یکره التنور ویعلله بأنه من النعیم
آری ! این ثابت است که عمر بن خطاب از نوره زدن کراهت داشت و آن را بخاطر اینکه از خوشی ها می باشد رد می کرد .
الحاوی للفتاوی فی الفقه وعلوم التفسیر والحدیث والاصول والنحو والاعراب وسائر الفنون ، ج 1 ص 330 ،اسم المؤلف: جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر السیوطی الوفاة: 911هـ ، دار النشر : دار الکتب العلمیة - بیروت / لبنان - 1421هـ - 2000م ، الطبعة : الأولى ، تحقیق : عبد اللطیف حسن عبد الرحمن
وقتی مولای مخالفان ما چنین است ، تکلیف پیروان او نیز معلوم است !
العبد الاحقر – مقداد العلوی
یا حق ................